پزشکی بازساختی و سلول‌های بنیادی

در مطالعه ای جدید محققین دریافته اند که بروز یک مشکل در فرایند تنظیم ژن ممکن است منجر به این امر شود که سلول های طبیعی تبدیل به سلول های بدخیم شده و تومورهایی موسوم به Wilm’s را تولید کنند که شایع ترین سرطان کلیه در کودکان است. چند سال قبل بود که محققین کشف کردند که یک پروتئین خوانش کننده کروماتین به نام ENL در بروز لوکمیا(سرطان خون) دخیل است و این امر را از طریق فعال سازی ژن های سرطان زا انجام می دهد. اخیرا توجه این محققین به تومور Wilm’s جلب شده است زیرا مشاهده شده است که برخی از افراد مبتلا به تومور Wilm’s ناقل موتاسیون هایی در ژنی هستند که کد کننده ENL است.

برای شناسایی نقش این موتاسیون ها در تومور Wilm’s، محققان موتاسیون هایی را در سلول های بنیادی جنینی وارد کردند و در ادامه آن ها را برای تبدیل شدن به سلول های کلیوی و ارگانوئید کلیوی در شرایط آزمایشگاهی القا کردند. نکته جالب این بود که وجود این موتاسیون ها در سلول های بنیادی اولیه موجب شد که ساختارهای شبه توموری در کلیه در حال تکوین شکل بگیرد که مشخصا شبیه تومور Wilm’s انسانی بود.

بررسی بیشتر نشان داد که موتاسیون در ENL این سلول ها را به سلول های توموری تبدیل کرد. هم در سلول های جهش یافته و هم در سلول های سالم، پروتئین های ENL در جایگاه های یکسانی از ژنوم قرار داشتند که نشان می دهد هیچ چیز اشتباهی در مورد توانایی پروتئین ENL جهش یافته برای شناسایی ژن های هدفش وجود نداشته است. با این حال مشخص شد که این پروتئین های جهش یافته در این جایگاه ها تجمع یافته و منجر به رونویسی دائمی آن ها به RNA(مرحله قبل از تبدیل شدن به پروتئین) می شوند. این بیان غیر طبیعی ژن، سلول ها را برای رسیدن به سرنوشت نهایی سر در گم می کند.

این سلول ها به جای تبدیل شدن به سلول های کلیوی بالغ شروع به تکثیر بیشتر کرده و در یک مرحله عدم بلوغ متوقف می شوند و همین امر منجر به تشکیل تومور می شود. شناسایی این مکانیسم پیش از این ناشناخته در سرطان می تواند راه را برای ایجاد داروها یا درمان هایی که مانع از تجمع پروتئین های ENL می شوند، هموار سازد.

Reference:https://www.nature.com/articles/s41586-019-1842-7