پزشکی بازساختی و سلول‌های بنیادی

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول های بنیادی، سومین «بانک سلول‌های بنیادی خون قاعدگی» دنیا در مرکز درمان ناباروری ابن سینا پس از آمریکا و هند راه‌اندازی شد. درمان ناباروری زنان، درمان یائسگی زود رس، حفظ باروری، پزشکی بازساختی و درمان برخی بیماری‌ها از مهمترین کاربردهای این بانک است.

سلول‌های بنیادی خون قاعدگی همانند سلول‌های بنیادی خون بندناف و مغز استخوان، قابلیت بازسازی و احیا را دارند.

توانایی تکثیر و ترمیم بافت های آسیب دیده، امکان تکرار نمونه‌دهی به صورت ماهیانه، عدم نیاز به تجویز دارو برای تحریک تولید بیشتر سلول‌های بنیادی و تهیه آسان و بدون تحمل درد و رنج از جمله ارجحیت‌های سلول بنیادی خون قاعدگی است.

دکتر محمدرضا صادقی رئیس پژوهشگاه و مرکز ناباروری ابن سینا در آیین افتتاح بانک سلول‌های بنیادی خون قاعدگی گفت: در آینده بخش زیادی از درمان‌های پزشکی وابسته به پزشکی بازساختی خواهد بود که اساس آن استفاده از سلول‌های بنیادی است.

وی افزود: بانک خون قاعدگی منبع قابل تجدیدی است و استفاده از این سلول‌های بنیادی در درمان ناباروری موفقیت‌های زیادی به همراه داشته است.

دکتر صادقی با اشاره به اینکه این بانک سلول‌های بنیادی خون قاعدگی حاصل ۱۰ سال فعالیت علمی و تحقیقاتی است، گفت: این سلول‌ها علاوه بر درمان ناباروری در حال گذراندن دوره های کارآزمایی بالینی برای درمان دیابت، مشکلات ارتوپدی و بسیاری از بیماری‌های دیگر نیز می باشد و پژوهشگاه ابن سینا تلاش می‌کند فعالیت خود را برای رفع نیاز و مشکل جامعه در حوزه ناباروری و سرطان متمرکز کند.

دکتر حمیدیه دبیر ستاد در نشست خبری رونمایی از بانک سلول‌های بنیادی خون قاعدگی گفت: در مقوله فرزندآوری مشکلات زیادی در کشور داریم که بانک سلول‌های بنیادی خون قاعدگی می‌تواند بخشی از مشکلات درمان ناباروری را رفع کند. وی با بیان این‌که یکی از اتفاقات بدی که در دهه‌های اخیر در کشور رخ داد، کنترل جمعیت بود.

دبیر ستاد درباره مسئولیت‌های جدید پژوهشگاه ابن سینا، گفت: مسئولیت جدید پژوهشگاه ابن‌سینا در حوزه ناباروری از امروز برنامه ریزی برای برنامه های بعدی و آینده درمان ناباروری در کشور است که  مهمترین موضوعات استفاده از سلول‌های پرتوان القایی یا  ips برای تولید تخمک یا اسپرم استفاده از سلول‌های پرتوان القایی در این زمینه در دنیا عمر طولانی ندارد و پیش بینی می شود در آینده نقش مهمی را در درمان ناباوری بازی کنند.

دکتر حمیدیه افزود: پژوهشگاه ابن سینا باید در ۵ سال آینده در درمان ناباروری به تولید سلول‌های اسپرم و تخمک از سلول های بنیادی نوع ips  از سلول های پوست برسد و این ماموریت بزرگ آینده این مرکز است.

دکتر علی صادقی تبار مدیر مرکز درمان ناباوری ابن سینا، بانک سلول‌های بنیادی خون قاعدگی را یک ذخیره ارزشمند و بسیار پرکاربرد برای درمان برخی بیماری‌ها مانند ناباروری اعلام کرد و افزود: انشالله این بانک همچنین در آینده ذخیره مهمی برای درمان بیماری‌های دیگری باشد که از طریق پیوند سلول‌های بنیادی درمان می شوند. وی اظهار کرد : زنان می‌توانند به این بانک مراجعه و سلول‌های خود را اهدا کنند تا برای آن‌ها فریز و نگهداری شود و زمان مورد نیاز  مورد استفاده قرار گیرد. خون قاعدگی منبع جدید سلول‌های بنیادی شناخته شده که تاکنون، استفاده‌ای از آن نمی‌شد. مدیر مرکز خدمات درمان ناباروری ابن سینا این تکنیک جدید در حوزه درمان ناباروری را "استفاده از سلول‌ها در افزایش موفقیت درمان ناباروری" خواند و گفت: این روش درمانی به استفاده از سلول‌های بنیادی خون قاعدگی زنان برای درمان ناباروری ارتباط دارد.

در ادامه مراسم دکتر سمیه کاظم‌نژاد- جنین‌شناس و عضو هیئت علمی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا که یکی از مجریان این طرح بوده است، گفت: سلول‌درمانی به عنوان یک راهکار جدید برای درمان بیماری‌ها در حال انجام است که از جایگاه ویژه‌ای در علم پزشکی نیز برخوردار شده است. پیش از این استفاده از سلول بنیادی بندناف، مغز استخوان، بافت محیطی و... رواج داشت که استخراج آن با مشکلاتی مانند دسترسی و استخراج سخت روبرو بود اما، خوشبختانه دسترسی به سلول‌های خون قاعدگی از آنجایی که هر ماه تکرار می‌شود و استخراج آن نیز راحت است با سهولت بیشتری انجام می‌شود.

وی در ادامه بافت آندومتریک را یک بافت با توانایی تکثیر ماهانه در سنین باروری خانم‌ها معرفی کرد و افزود: با اینکه زمان زیادی از پی بردن به مزایای استفاده از سلول‌های بنیادی خون قاعدگی نمی‌گذرد اما از آنجایی که بافت آندومتر از توانایی تکثیر بالا برخوردار است، مزیت‌های این نوع از استخراج سلول‌های بنیادی به زودی بر پزشکان و متخصصان آشکار شد.

کاظم‌نژاد با بیان اینکه روند کار تحقیقات بر روی سلول‌های بنیادی خون قاعدگی از سال ۲۰۰۸ میلادی در کشور آغاز شده است، تصریح کرد: با انتخاب یک سلول نمونه، توانایی تکثیر و تمایز بین بافتی آن را بررسی کردیم و حتی نمونه‌هایی نیز بر بافت حیوانی امتحان شد و سرانجام با حمایت‌های جهاددانشگاهی و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به موفقیت‌هایی دست یافتیم‌.

در ادامه این مراسم دکتر سیمین ظفردوست -متخصص زنان و زایمان،‌ با بیان اینکه با پیشرفت علم برای درمان ناباروری با موفقیت‌های بیشتری روبرو هستیم، اظهار کرد: استفاده از سلول‌های بنیادی برای جایگزینی سلول‌هایی که آسیب‌ دیده اند و قابلیت بازسازی هم ندارند بسیار موثر است. 

وی در ادامه انجام اعمالی مانند IVF را برای زنانی که با کاهش ذخیره تخمدانی مواجه هستند تنها تا 10 درصد موفق دانست و افزود: اما با به کار گیری روش‌هایی مانند استفاده از سلول‌های بنیادی خون قاعدگی می‌توانیم نتایج اثربخشی را شاهد باشیم. البته راه دیگر درمان ناباروری برای زنانی که با کاهش ذخایر تخمدانی روبرو هستند، استفاده از تخمک اهدایی است که با پیشنهاد ما به این زنان آن ها پذیرفتند تا تحت تزریق سلول‌های بنیادی خون قاعدگی قرار گیرند.

وی با بیان اینکه اگر بتوان از سلول‌های بنیادی خون قاعدگی در درمان یائسگی زودرس استفاده کرد، به موفقیت‌های زیادی دست خواهیم یافت، گفت: از این رو می‌توان مشکلات ثانویه ایجاد شده به دلیل یائسگی زودرس را نیز برطرف کرد. البته در این زمینه روند تحقیقاتی ما ادامه دارد و علاوه بر آن به دنبال درمان چسبندگی‌های رحمی با استفاده از سلول‌های بنیادی خون قاعدگی نیز هستیم تا خانم‌های دچار این مشکل بتوانند خود باردار شده و از رحم جایگزین استفاده نکنند.