پزشکی بازساختی و سلول‌های بنیادی

به گزارش روابط عمومی ستاد توسعه فناوری پزشکی بازساختی و سلول های بنیادی، یکی از گیج کننده ترین جنبه های بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 - یکی از پاندمی‌های قرن بیست و یکم - این است که سطح گلوکز ناشتا بالایی دارند.

 این به این دلیل است که در این بیماران مقاوم به انسولین، تولید گلوکز توسط کبد آغاز می شود، فرآیندی که هنوز برای جامعه علمی پر از ابهام است.

براساس این گزارش، اکنون، یک مقاله مروری منتشر شده در مجله Trends in Endocrinology & Metabolism مروری جامع از مهم‌ترین پیشرفت‌ها در درک این مکانیسم، همچنین شناسایی اهداف دارویی جدید در مبارزه با دیابت نوع 2، ارائه می‌کند. این مطالعه توسط پروفسور مانوئل وازکوئز-کاررا از دانشکده داروسازی و علوم غذایی دانشگاه بارسلونا رهبری شده است.

در همین حال، دیابت نوع 2 یک بیماری مزمن شایع است که منجر به سطوح بالای گلوکز - سوخت سلولی - در گردش خون به دلیل نقص در پاسخ به انسولین در بدن می شود. این موضوع می تواند باعث آسیب شدید اندام‌ها شود و تخمین زده می شود که درصد بالایی از جمعیت مبتلا در سراسر جهان هنوز شناسایی نشده‌اند.

در بیماران، مسیر سنتز گلوکز در کبد (گلوکونئوژنز) بیش از حد فعال می شود، فرآیندی که می تواند توسط داروهایی مانند متفورمین کنترل شود.

در همین خصوص پروفسور مانوئل وازکوئز-کاررا گفته است: "به تازگی، عوامل جدیدی در کنترل گلوکونئوژنز کبدی شناسایی شده است. به عنوان مثال، در یک مطالعه توسط تیم ما نشان داده شد که فاکتور تمایز رشد (GDF15) سطح پروتئین های دخیل در گلوکونئوژنز کبدی را کاهش می دهد."

وی ادامه داده است: برای پیشرفت در مبارزه با این بیماری، مطالعه مسیرهایی مانند TGF-β - که در پیشرفت بیماری کبد چرب مرتبط با اختلال متابولیک (MASLD) نقش دارد و یک آسیب شناسی بسیار شایع است که اغلب همزمان با دیابت نوع 2 وجود دارد - ضروری است. پروفسور مانوئل وازکوئز-کاررا تاکید کرد: "TGF-β نقش بسیار مهمی در پیشرفت فیبروز کبدی ایفا می کند و به یکی از مهم ترین عواملی تبدیل شده است که ممکن است به افزایش گلوکونئوژنز کبدی و در نتیجه دیابت نوع 2 کمک کند. بنابراین، مطالعه تاثیر مسیر TGF-β بر تنظیم گلوکونئوژنز کبدی می تواند به دستیابی به کنترل بهتر قند خون کمک کند."

با این حال، به نظر نمی رسد اقدام بر روی یک فاکتور واحد برای بهبود تنظیم گلوکونئوژنز، یک استراتژی درمانی کافی برای کنترل بیماری باشد.

وازکوئز-کاررا همچنین خاطر نشان کرده است: «این مهم است که بتوانیم درمان‌های ترکیبی را طراحی کنیم که می‌توانند عوامل مختلف دخیل در بهبود دیابت نوع 2 را در نظر بگیرند.»

وی افزوده است: "امروزه چندین مولکول - TGF-β، TOX3، TOX4 و ... - وجود دارد که می توانند اهداف درمانی برای طراحی استراتژی های آینده برای بهبود رفاه بیماران در نظر گرفته شوند. اثربخشی و ایمنی آنها موفقیت درمانی آنها را تعیین می کند. ما نمی توانیم از این واقعیت غافل شویم که کنترل فعالیت بیش از حد گلوکونئوژنز کبدی در دیابت نوع 2 یک مشکل دیگر نیز دارد: این فعالیت یک مسیر کلیدی برای در دسترس قرار دادن گلوکز در شرایط روزه داری است، که توسط عوامل متعددی تعدیل می شود و این امر تنظیم را دشوار می کند."

مکانیسم‌های اثر متفورمین، رایج‌ترین دارویی که برای درمان دیابت نوع 2 تجویز می‌شود و گلوکونئوژنز کبدی را کاهش می‌دهد، هنوز به طور کامل شناخته نشده است. اکنون کشف شده است که این دارو، گلوکونئوژنز را از طریق مهار کمپلکس IV زنجیره انتقال الکترون میتوکندری کاهش می دهد. این یک مکانیسم مستقل از اثرات معمول است که تاکنون از طریق فعال سازی پروتئین AMPK شناخته شده بود.

وازکوئز-کاررا  بیان کرده است: «ممانعت از فعالیت کمپلکس IV میتوکندری - نه کمپلکس I همانطور که قبلاً تصور می‌شد - توسط متفورمین، در دسترس بودن سوبستراهای مورد نیاز برای سنتز گلوکز کبدی را کاهش می‌دهد.» علاوه بر این، متفورمین همچنین می‌تواند گلوکونئوژنز را از طریق تأثیراتش بر روده کاهش دهد، که منجر به تغییراتی می‌شود که در نهایت تولید گلوکز کبدی را در کبد کاهش می‌دهد.

 وی توضیح داده است: «بنابراین، متفورمین جذب و استفاده از گلوکز را در روده افزایش می‌دهد و متابولیت‌هایی تولید می‌کند که قادر به مهار گلوکونئوژنز هستند، هنگامی که از طریق ورید باب به کبد می‌رسند. در نهایت، متفورمین همچنین ترشح GLP1 - یک پپتید مهارکننده گلوکونئوژنز کبدی که به اثر ضد دیابتی آن کمک می کند - را در روده تحریک می‌کند.»

در حال حاضر، تیم به رهبری وازکوئز-کاررا به کار تحقیقاتی خود برای رمزگشایی مکانیسم هایی که توسط آن GDF15 می تواند گلوکونئوژنز کبدی را تنظیم کند، ادامه می دهد.

 این محقق اظهار داشته است:"به موازات آن، ما می‌خواهیم مولکول‌های جدیدی طراحی کنیم که سطح GDF15 را در گردش خون افزایش دهد. اگر القاکننده‌های GDF15 را داشته باشیم، می‌توانیم قند خون را در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 از طریق کاهش گلوکونئوژنز کبدی و با کمک سایر تاثیرات این سیتوکین بهبود دهیم."

لینک اصلی خبر:

https://www.sciencedaily.com/releases/2024/06/240607121434.htm