پزشکی بازساختی و سلول‌های بنیادی

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل ستاد توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی، چهل و دومین جلسه کارگروه شرکت‌های دانش ‏بنیان ستاد با حضور دکتر حمیدیه دبیر ستاد و با شرکت حضوری و مجازی بیش از 40 نفر از نمایندگان شرکت‎ های فعال در حوزه سلول ‏های بنیادی و پزشکی بازساختی در تاریخ 16‎ آذرماه 1400 در محل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برگزار گردید. در این جلسه به منظور دریافت حمایت های مادی و معنوی از ستاد، فناوران از شرکت های مختلف 5 طرح فناورانه و زیرساختی ارائه کردند.

در ابتدا دکتر نیک فرجام از شرکت تانیا پلاست فناوری به ارائه طرح " تولید انواع مختلف پتری دیش ، فلاسک وپلیت کشت سلول" پرداخت. هدف از اجرای این طرح استفاده از مزیت های رقابتی ایران برای تولید این محصولات و ارائه آن در بازارهای بین المللی ,همچنین جلوگیری از خروج ارز برای واردات این نوع محصولات می باشد. همچنین از آنجا که با تولید این محصولات در ایران قیمت و در دسترس بودن طیف وسیعی از محصولات تسهیل می گردد، اجرای این طرح می تواند به افزایش کیفیت و کمیت تحقیقات در این حوزه کمک کند و در نهایت پس از تامین این اهداف در مارکت اجرای این طرح می تواند منافع ذینفعان شرکت را نیز برآورده نماید.

در ادامه دکتر عباس‎زادگان از شرکت راون‌‎سازه به ارائه طرح با عنوان "ایجاد پالایشگاه محصولات زایمانی به منظور استحصال محصولات بیولوژیک اولیه و ثانویه جهت استفاده در بخش های مختلف درمانی و پژوهشی" پرداخت. تاریخچه استفاده از  محصولات زایمانی از جمله پرده آمنیوتیک در تحقیقات و درمان به طور ویژه در انواع جراحی‌ها به بیش از صد سال پیش باز می‌گردد. امروزه این ماده زیستی که عمدتا در داخل کشور به صورت یک زباله زیستی دفع می‌شود، جایگاه خود را آنگونه در طب ترمیم تثبیت نموده که شرکت‌های متعددی در سراسر دنیا اقدام به فرآوری و عرضه انبوه این ماده زیستی می‌کنند. از دیگر محصولات با ارزش می توان به خون بند ناف اشاره کرد که در دهه 80 و 90 میلادی منتهی به سال 2000، پیوند از آن بسیار رشد کرد.  

پس از آن دکتر سلطانی به ارائه طرح " ساخت داربست بر پایه آلوگرافت برای بازسازی بافت استخوان جمجمه با بکارگیری فناوری پرینتر سه بعدی " پرداخت. عدم  پیوستگی استخوان های جمجمه معمولاً به دلیل آسیب شدید به سر است، اما همچنین می تواند به دلایل ثانویه و به روش های جراحی مغز و اعصاب باشد، به عنوان مثال. کرانیوتومی فشاری یا برداشتن تومور، عفونت‌ها، به‌ویژه استئومیلیت و ناهنجاری‌های مادرزادی می‌توانند باعث این نوع نقایص شوند. در موارد خاص، نقایص جمجمه می تواند بسیار گسترده شود یا آسیب بافت مجاور را شامل شود. از طرفی، فشار جوی بر روی نقص به وجود آمده، تأثیر مستقیمی بر ساختارهای داخل جمجمه ای دارد و باعث ایجاد علائمی مانند سردرد، گیجی، تحریک پذیری می شود. ترمیم عیوب جمجمه به عنوان هدف اصلی محافظت از بافت زیرین جمجمه، کاهش درد در محل نقص، بهبود ظاهر و کاهش اضطراب بیمار است.

به عنوان چهارمین طرح نمایندگان شرکت ژیوان زیست فناوری روژه به ارائه طرح " تولید گوشت مصنوعی در محیط آزمایشگاهی " پرداخت. به دلیل اهمیت تغذیه در جهان و نیاز به گوشت قرمز به عنوان یکی از مواد غذایی پر مصرف، صنعت دام پروری در حال توسعه و گسترش است که این رشد به چالشی بزرگ برای پایداری سیستم تغذیه‌ای مبدل شده چرا که تقاضا و عرضه‌ی بیش از اندازه محصولات آسیب های جبران ناپذیری را به کره زمین وارد می سازد لذا دانشمندان بسیاری به دنبال آن هستند تا راه‌های جدیدی برای تولید غذای انسان بیابند که علاوه بر تامین نیازهای بشر کمترین آسیب را به محیط زیست وارد کند. از این رو به نظر می‌رسد که روش‌های نوین علم بیوتکنولوژی نه تنها قادر است صنعت گوشت بلکه تولید محصولات غذایی دیگر را از جمله شیر، سفیده تخم‌مرغ، ژلاتین و ماهی را متحول کند.

پس از آن دکتر روضه‎ئی از شرکت فام تن آزما طرح " طراحی و تولید کیتهای تشخیص مولکولی عفونت های بعد از پیوند بروش مولتیپلکس ریل تایم پی سی آر " را ارائه کرد. عفونت های بعد از پیوند را میتوان بعنوان یکی از عوامل موثر در رد پیوند و گاها مرگ بیمار پیوند گیرنده طبقه بندی نمود. از اینرو تشخیص سریع عوامل عفونی شاخص ماندد Cytomegalovirus، BK Virus و Epstein-Barr Virus در پیشبرد درمان و جلوگیری از مرگ و میر های ناشی از عفونت های بعد از پیوند موثر می باشد.

در ادامه دکتر عباس‎زادگان از شرکت راون‌‎سازه به ارائه طرح با عنوان " راه اندازی زنجیره تأمین و تولید صنعتی اگزوزم از  سلول های بنیادی جهت مصارف درمانی و دارویی " پرداخت. اگزوزوم های مشتق شده از سلولهای بنیادی به طور موفق می‌توانند در درمان بیماری های قلبی عروقی، سرطانها و فشارخون استفاده شوند. هدف از این طرح راه اندازی زنجیره تأمین و تولید صنعتی اگزوزم از  سلول های بنیادی جهت مصارف درمانی و دارویی است و با توجه به اینکه مطالعات بالینی در آینده نیازمند استفاده موثر اگزوزوم ها در بیماری های مختلف براساس ساختار ویژه مولکولهای هر فرد در پزشکی شخصی می‌باشد این طرح می تواند قدمی موثر در این فرایند باشد.

پس از آن دکتر وحیدی از مرکز جامع سلول‎های بنیادی و پزشکی بازساختی کرمان به ارائه طرح با عنوان " کیت سلول های بنیادی مزانشیمی لیوفیلیزه" پرداخت. استفاده از فرم نانو ترکیبات محافظ می­تواند ضمن عدم ایجاد اثرات نامطلوب در غشا، تکثیر و زنده­مانی سلول­های بنیادی مزانشیمی را پس از لیوفیلیزاسیون بهبود ببخشد، بنابراین می­توان از این رویکرد برای طولانی کردن زمان نگه­داری سلول­های بنیادی استفاده نمود و با کمترین هزینه و به سادگی این سلول­ها را برای مصارف مختلف مورد استفاده قرار داد.

در ادامه دکتر شهابی از شرکت آلما ژن فرا تجهیز به ارائه طرح با عنوان "ساخت دستگاه همگن کننده بافت بر پاپه بید (هموژنایزر)" پرداخت. برای همگن کردن بافت های مختلف انسانی ، حیوانی ، گیاهی ، باکتریال و قارچ¬های مختلف تکنیک¬های مختلف وجود دارد که شامل تکنیک¬های مکانیکی ، آنزیمی و استفاده از نیتروژن مایع می¬باشد. امروزه این دستگاه گران قیمت سبب تسهیل این فرآیند و امکان استفاده از این تکنیک برای همگن و جداسازی سلول از چندین بافت مختلف به صورت همزمان فراهم آورده است. با استفاده از بیدهای شیشه¬ای یا استیل به اندازه¬های مختلف از mm1 glass با بافر PBS برای نمونه¬های باکتریای یا قارچی یا بافت¬های بسیار نرم نظیر بافت چربی  تا گوی¬های mm 5 استیل همرا با بافر PBS  برای بافت¬های سخت نظیر استخوان و یا بیدهای mm 2 استیل به همراه بافرPBS همراه با کلاژناز برای تومورهای سخت نظیر تومور بافت پستان است. ولی مهمترین نتیجه کار، به دست آوردن سلول ها به صورت تک سلول برای آزمایشات متنوع است.

همچنین لازم به ذکر است پس از ارائه هریک از طرح ها برخی از حاضرین و بالخص سرمایه گذاران نمایندگان شتابده های حاضر در جلسه به ارائه نقطه نظرات خود در خصوص موارد مطرح شده پرداختند.