پزشکی بازساختی و سلول‌های بنیادی

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل ستاد توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی، بیست و پنجمین جلسه کارگروه شرکت‌های دانش ‏بنیان ستاد با حضور دکتر حمیدیه دبیر ستاد، دکتر امیرخانی دبیر شورای راهبردی، دکتر رجب ز اده مدیر فناوری، تجاری‏‌سازی و بازار و دکتر فرجی فرد نماینده ستاد در سازمان غذا و دارو و با حضور بیش از 40 نفر از نمایندگان 35 شرکت فعال در حوزه سلول ‏های بنیادی و پزشکی بازساختی در تاریخ 30  تیرماه 1398 در محل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برگزار گردید. در این جلسه به منظور دریافت حمایت از ستاد شش شرکت دانش بنیان به ارائه طرح های فناورانه خود پرداختند.

در ابتدا دکتر کوهکن و دکتر یزدانی از شرکت فناوری بن یاخته و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به ارائه طرحی با عنوان «بررسی اثرسلول‌های بنیادی مزانشیمال مغز استخوان حاوی لنتی ويروس حامل ژن تيميدين کيناز برای درمان بيماران مبتلا به گليو بلاستوما مولتی فرم» پرداختند. مرکز تحقیقات فناوری بن‌یاخته بعنوان اولین مرکز خصوصی و غیردولتی کشور در حوزه بیولوژی سلول های بنیادی، مهندسی بافت و نانوفناوری و مهندسی ژنتیک فعالیت‌های خود را از سال 1383 به‌طور رسمی آغاز نموده است. در زمینه ژن درمانی بر پایه وکتورهای ویروسی و غیر ویروسی این مرکز بر روی بسیاری از بیماریها از جمله انواع سرطان در in vitro و in vivo فعالیت داشته است. با توجه به مطالعات موفقیت آمیز فازهای کلینیکی بر روی سرطان گلیوبلاستوما، دستاوردهای چشمگیر ژن درمانی مرکز تحقیقات فناوری بن یاخته و تجارب ارزشمند مرکز اعصاب دانشکده پزشکی دانشگاه شهید بهشتی، پروژه ژن درمانی سرطان مذکور بر پایه ژن suicide با همکاری این دو مرکز تعریف شده است.

سپس دکتر اخلاقی از شرکت فتح نور میهن و دکتر عبدالله پور از شرکت نورافزار آسمان مشترکا به ارائه دو طرح با عنوان « طراحی و  ساخت میکروسکوپ‌های نوری ایستاده» و «طراحی و ساخت میکروسکوپ‏ های نوری معکوس» پرداختند. میکروسکوپ‌های نوری ایستاده و معکوس کاربرد‌های متنوع و فراوانی در مشاهده ساختار‌های میکرونی در علوم و صنایع مختلف مانند علوم زیستی و علوم پزشکی دارند. حوزه‌های کاربری این دو میکروسکوپ در پژوهشگاه‌ها و آزمایشگاه‌های مختلف و حتی مدارس بسیار گسترده بوده و  در حال حاضر بخش عمده‌ای از نیاز‌های کشور در این زمینه از خارج از کشور تهیه شده و هزینه ارزی قابل توجهی را به کشور تحمیل می‌کند. در این طرح، ۱۰ دستگاه نمونه از هر نوع سیستم میکروسکوپی ساخته شده و امکان تولید انبوه این محصول بررسی خواهد شد.

در ادامه دکتر نشتا علی و دکتر امام قلی زاده از شرکت زیستا ژن آفرین  طرح « کیت استخراج DNA از بزاق » را ارائه کردند. انجام توالی یابی DNA برروی ماده ژنتیکی استخراج شده از فرد بیمار به منظور مشخص شدن نوع بیماری ژنتیکی،بیماری متابولیکی و همچنین تعیین ریسک ابتلا به انواع سرطان ها و یا مشخص کردن ژن های جهش یافته در بیمار سرطانی (استفاده از پنل سرطان) خروجی مورد انتظار این شرکت از انجام طرح مذکور است. برای استخراج  DNA، و  با توجه به سریع تر و آسان تر بودن انجام تست بزاق به نسبت نمونه ی خون، کاربردهای بیشتری برای این کیت ها می توان در نظر گرفت. از دیگر کاربردهای اصلی این کیت، آزمایشات ژنتیکی است که به کمک پزشکی می آیند؛ مانند آزمایش حاملین بیماری های ژنتیکی، سرطان های وراثتی و سایر آزمایشاتی که با استفاده از DNA انجام می شود.

پس از آن دکتر صنیع جهرمی از شرکت بینا افروز روشنا به منظور تولید «بیوایمپلنت سطحی قرنیه» پروپزال خود را ارائه کرد. . این شرکت پس از مطالعه و پژوهش در زمینه کشت سلول‏های بنیادی لیمبال و بهینه ‏سازی روش کشت آن، اخیرا موفق به ارائه محصولی مذکور با نام تجاری Corsurf شامل سلول‏ بنیادی لیمبال به صورت تک لایه سلولی کشت شده بر داربست زیست سازگار شده است.

به عنوان ششمین طرح دکتر یزدانی از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به ارائه طرح به منظور « مطالعه فاز دو و سه بررسي اثربخشی استفاده از سلولهاي بنيادي مغز استخوان و سلول‌هاي شوان به¬صورت اتوگرافت براي درمان بيماران با ضايعات نخاعي» پرداخت. ضايعات نخاعی، ضايعاتی ناتوان­کننده هستندکه بار اجتماعی، روانی و مالی فراوانی بر بيماران، خانواده آنها و جامعه وارد می کنند. اين ضايعات بر حسب محل ضايعه منجر به فلج دو اندام (Paraplegia) يا فلج چهار اندام(Quadriplegia) می شوند و حس بيماران از محل ضايعه به پايين از بين می رود. اغلب اين بيماران دچار اختلالاتی در کنترل ادرار و مدفوع مي باشند. علاوه بر 200/000 بيمار مبتلا به عوارض SCI در آمريكا، از هر 000/100 نفر 5 نفر در سال دچار SCI مي شوند. هزينه سالانه اي كه بخاطر نارسایی كليه بيماران SCI بر جامعه تحميل مي شود در آمريكا بيش از 6 ميليارد دلار تخمين زده شده است.

پس از آن آقای دبیری طرح « تولید سلول های CAR-Treg علیه آنتی ژن سطحی اختصاصی سلول های بتای پانکراس و مطالعه ی اثر بخشی این سلول ها  در مدل موشی خودایمنی دیابت نوع I» پرداختند. هدف از انجام این طرح استفاده از سلول های CAR-Treg اختصاصی سلول های انسولین ساز پانکراس که مزایایی مثل نیاز به تعداد  کم سلول با کارایی بالاتر و شدت مهار سیستم  ایمنی بیشتر، تولید و استفاده از سلول های CAR-Treg برای محافظت سلول های انسولین ساز پانکراس و در نتیجه بهبود علائم بیماری دیابت نوع I در افراد مبتلا است. دکتر حاجی زاده صفار عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان این طرح را هدایت خواهد کرد.

به در پایان برخی از حاضرین به ارائه نقطه نظرات خود در خصوص موارد مطروحه پرداختند.