پزشکی بازساختی و سلول‌های بنیادی

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل ستاد توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی، بیست و چهارمین جلسه کارگروه شرکت‌های دانش ‏بنیان ستاد با حضور دکتر حمیدیه دبیر ستاد، دکتر فرجی فرد مدیر فناوری، تجاری‏‌سازی و بازار ستاد و با حضور بیش از 40 نفر از نمایندگان 35 شرکت فعال در حوزه سلول ‏های بنیادی و پزشکی بازساختی در تاریخ 21  خردادماه 1398 در محل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برگزار گردید. در این جلسه به منظور دریافت حمایت از ستاد چهار شرکت دانش بنیان به ارائه طرح های فناورانه خود پرداختند.

در ابتدا دکتر دهقان از شرکت دانش‏ بنیان نانوفناوران دارویی الوند به ارائه طرح خود به منظور «فرمولاسیون و تولید صنعتی داروی فلودارابین تزریقی جهت پیوند سلول های بنیادی خون ساز» پرداخت.  این دارو در پروتکل های درمانی بیماری لوکمی مزمن لنفوسیت  های B مورد استفاده قرار می‏گیرد راه اندازی فاز اجرایی این طرح از فروردین ‏ماه 97 آغاز شده است تا پایان سال 98 خاتمه می ‏یابد. پیش‏ بینی می‏ شود این دارو با تامین نیاز داخلی بتواند در سال 99 صرفه جویی ارزی حدود 1/7 میلیارد تومان داشته باشد. این شرکت که در سال 91 توسط متخصصان جوان کشور راه‏ اندازی شد توانست 2 سال بعد خط تولید خود را راه ‏اندازی کند. همچنین تاکنون 35 داروی تزریقی را به بازار وارد کرده و 353 موقعیت شغلی مستقیم ایجاد کرده است.

سپس دکتر بیان‏ الحق از شرکت همانندساز بافت کیش به ارائه طرحی با عنوان «تولید محصول آلوگرفت استخوانی سلول های بنیادی» پرداخت.  همانندساز بافت کیش به عنوان یک مجموعه دانش بنیان تولید کننده آلوگرافت بیوایمپلنت انسانی، در آغاز دهه دوم فعالیت‏های خود، تولید آلوگرفت‏ های هوشمند که شامل آلوگرافت حاوی سلول های بنیادی می باشد را آغاز کرده است. این نوع از آلوگرفت های استخوانی که اصطلاحا آخرین نسل از آلوگرافت های موجود در دنیا بوده و تولید آن حرکت در مرز دانش است، فرآیند استخوان سازی را در زمان بسیار کوتاهی تسریع می نماید. این محصول در نقائص و شکستگی‏ های بزرگ و قابل توجه استخوانی نقش بسیار مهم و بدون جایگزینی را به عهده دارد. این طرح که مرحله پایلوت ان به پایان رسیده است در ابتدای ارزیابی های بالینی قرار دارد، ایران را در بین 5 کشور دارنده  فناوری محصول حاوی سلول های بنیادی قرار خواهد داد.

در ادامه دکتر محی الدین از شرکت پژوهشی تولیدی سینا سل به ارائه طری با عنوان «بررسی ایمنی و کارایی تزریق وریدی و انتراتکال سلولهای بنيادی مزانشيمی اتولوگ و آلوژن و مقایسه آن با داروی ریلوزول در بیماران مبتلا به ALS» پرداخت. ALS  یک بیماری غیر قابل درمان تخریب کننده ی سیستم عصبی است که نورون های حرکتی را به صورت پیشرونده و برگشت ناپذیر درگیر کرده و منجر به آتروفی عضلات، فلج و مرگ بیمار می شود. اولین هدف این طرح یافتن درمانی نو برای بیماران ALS است که در حال حاضر بسیار سخت درمان می گردد. بهره مندی از سلولهای بنیادی مزانشیمی آلوژن در درمان بیماران به دلیل عدم وجود محدودیت های مربوط به سلول های اتولوگ و فراهم نمودن امکان تجاری سازی تولید سلول های بنیادی مزانشیمی به صورت انبوه از دیگر اهداف این طرح است. همچنین مهیا نمودن راه استفاده این سلولها در موارد گوناگون به اشتغال کمک کرده و نه تنها نیازهای کشور را در این حوزه برطرف می کند بلکه امکان ارزآوری بالایی نیز خواهد داشت.

 دکتر شیرکوهی از شرکت ژن زیست فناور آنا به منظور «ساخت کیت HLA  تایپینگ  مولکولی» پروپزال خود را ارائه کرد. وی هدف از انجام این طرح را  عدم وابستگی به کیت وارداتی، کاهش هزینه­ تست های آزمایشگاهی، صرفه جویی ارزی، ارز آوری و اشتغال زایی توصیف نمود. لازم به توضیح است که شرکت آناژن یک شرکت تولید کننده کیتهای Real-time PCR مستقر در مجتمع تولیدی تحقیقاتی انستیتو پاستور (کرج) است. در حال حاضر بیش از 50 کیت تشخیصی در پانل های سرطان خون، ترمبوفیلی، فارماکوژنومیکس و عفونی در این مجموعه به تولید و بهره برداری رسیده است. از فناوریهای مهم شرکت آناژن که در تولید محصولات ذکر شده، بکار برده می شوند می توان به تکنولوژی لیوفیلیزیشن میکس ها با قابلیت حداقل 20 روز تحمل دمای RT مناسب برای حمل و نقل محصولات به منظور صادرات، ایجاد تکنولوژی MutID برای تعیین جهش های نقطه ای با حساسیت و ویژگی بسیار بالا، طراحی نرم افزار تحلیل نتایج با قابلیت گزارش گیری با جزئیات کامل به فرمت PDF که در تحلیل و بایگانی نتایج مورد استفاده است، اشاره کرد.

در پایان جلسه پس از بحث در خصوص نقاط قوت و ضعف هر یک از طرح های مطرح شده، دکتر حمیدیه با ابراز خرسندی از حضور فعال شرکت ‏ها در کارگروه شرکت‏های دانش بنیان اشاره داشت که ایده های فناورانه شرکت های دانش بنیان نوید بخش آینده ای روشن در حوزه درمانی سلولهای بنیادی و پزشکی بازساختی کشور می باشد.