پزشکی بازساختی و سلول‌های بنیادی

به گزارش روابط عمومی ستاد توسعه فناوری‌های پزشکی بازساختی و سلول‌های بنیادی، محققان دارویی را که قبلاً برای بیماران سرطانی استفاده می‌شد، شناسایی کرده‌اند که با استفاده از پروتکل‌های ژن درمانی فعلی می‌تواند عملکرد سلول‌های بنیادی خون را سه برابر بهبود بخشد.

روزانه یک تریلیون سلول خونی در انسان تولید می‌شود و سلول‌های بنیادی خون تنها نوع سلولی در بدن ما هستند که قادر به تولید همه انواع سلول‌های خونی در طول عمر ما هستند که از قدرت پتانسیل بازسازی عظیم آن‌ها ناشی می‌شود.

بر اساس این گزارش، ژن درمانی سلول های بنیادی خون یک درمان پیشگامانه است که در حال حاضر تنها درمان بیش از ده بیماری ژنتیکی تهدیدکننده حیات را ارائه می دهد و تاکنون جان بیش از دو میلیون نفر مبتلا به سرطان خون و سایر بیماری ها را نجات داده است.

در این درمان‌ها نمونه‌های سلول‌ بنیادی خون را از بیماران می‌گیرند، جایی که نقص ژنتیکی آن‌ها قبل از بازگشت به بدن بیمار در شرایط آزمایشگاهی اصلاح می‌شود.

با این حال، در درمان با سلول های بنیادی خون به دلیل ماندگاری محدود سلول ها خارج از بدن محدودیت وجود دارد. هنگامی که از محیط خود در بدن انسان خارج شده و در ظرف آزمایشگاهی کشت می شوند، اکثر سلول های بنیادی خون عملکرد خود را از دست می دهند. 

زمان دقیق و علت از دست دادن عملکرد قبلاً به خوبی شناخته نشده بود.اکنون، دانشمندان گروه دکتر لاورنتی در مؤسسه سلول‌های بنیادی کمبریج (CSCI) و گروه هماتولوژی کمبریج، یک جدول زمانی برای سلول‌های بنیادی خون تحت پروتکل‌های ژن درمانی فعلی مشخص کرده‌اند که معمولاً طی سه روز انجام می‌شود. 

بر اساس این گزارش، پس از 24 ساعت اول در ظرف کشت، بیش از 50 درصد از سلول های بنیادی خون دیگر نمی توانند توانایی تولید مادام العمر خون را حفظ کنند، که قبل از شروع درمان در یک محیط بالینی است.در طی 24 ساعت اول، سلول ها یک پاسخ استرس مولکولی پیچیده را فعال می کنند تا با شرایط کشت سازگار شوند. با مطالعه این پاسخ استرس، این تیم راه حلی را شناسایی کرده است.

از طریق استفاده مجدد از یک داروی مهارکننده رشد سرطان (Ruxolitinib) که قبلاً برای درمان سرطان استفاده می‌شد، آنها توانستند عملکرد سلول‌های بنیادی را در ظرف کشت سه برابر قابلیت‌های قبلی آن بهبود بخشند.

این گروه اکنون قصد دارد پروتکل‌های ژن درمانی فعلی را تغییر دهد تا این دارو را نیز در آن بگنجاند، تا برای بیماران بالاترین تعداد سلول‌های بنیادی خونی با کیفیت بالا فراهم شود و نتایج درمان‌شان را بهبود بخشد. این مطالعه در مجله Blood منتشر شده است.

پروفسور الیزا لاورنتی از CSCI و نویسنده ارشد این مطالعه گفت: «این واقعاً هیجان انگیز است زیرا اکنون در موقعیتی هستیم که می توانیم استرس عظیمی را که این سلول های بنیادی در هنگام دستکاری آنها در خارج از بدن احساس می کنند، درک کنیم. از نظر بیولوژیکی، این موضوع واقعاً شگفت‌انگیز است، زیرا روی تمام جنبه‌های زیستی آن‌ها اثرگذار است. 

خوشبختانه، ما توانستیم یک مسیر مولکولی کلیدی را شناسایی کنیم که بسیاری از این پاسخ‌ها را کنترل می‌کند و می‌تواند توسط دارویی که قبلا مورد استفاده بوده و اکنون بی خطر است، مورد هدف قرار گیرد."امیدوارم یافته‌های ما درمان‌های ایمن‌تری را برای بیماران ژن‌درمانی فراهم کند. کشف ما همچنین فرصت‌های زیادی را برای توسعه بهتر سلول‌های بنیادی خون در شرایط خارج از بدن و درمان بیماری‌ها برای بهبود زندگی بیماران، فراهم می‌کند.

"دکتر کریس جانسون از CSCI و اولین نویسنده این مطالعه بیان کرد: «اگرچه انتظار داشتیم که حذف این سلول‌ها از بدن و کشت آن‌ها روی یک سطح پلاستیکی بیان ژن را تغییر دهد، اما میزان تغییر شناسایی شده، شامل بیش از 10000 ژن تغییر یافته و پاسخ استرس قابل توجه، شگفت انگیز بود. 

همچنین، اکثر سلول های بنیادی خون از نظر عملکردی در طول پروتکل های ژن درمانی، قبل از بازگشت مجدد به بدن بیمار از بین می روند.»"ما یک گلوگاه کلیدی را شناسایی کرده‌ایم که در آن عملکرد از دست می‌رود و کشت بالینی در همین نقطه می‌تواند بهبود یابد. 

من امیدوارم که این پروژه باعث پیشرفت در پروتکل‌های کشت برای کنترل بهتر قدرت سلول‌های بنیادی خون و بهبود ایمنی و کارایی رویکردهای بالینی شود."
لینک خبر:https://medicalxpress.com/news/2024-08-shelf-life-blood-stem-cells.html