پزشکی بازساختی و سلول‌های بنیادی

به گزارش روابط عمومی ستاد توسعه فناوری های پزشکی بازساختی و سلول های بنیادی، در تحقیقی که در مجله Blood به چاپ رسیده، به این موضوع پرداخته شده است که آیا سلول‌های بنیادی خون‌ساز افراد مختلف مشابه با یکدیگر پیر خواهند شد یا خیر؛ و اینکه چه عواملی بر این پیری اثرگذار است.

مغز استخوان - ماده چرب و ژله مانند درون استخوان‌ها - نیروگاهی است که روزانه 500 میلیارد سلول خونی جدید تولید می‌کند. این فرآیند توسط سلول‌های بنیادی خونساز هدایت می‌شود که همه انواع مختلف سلول‌های خونی را در بدن ما تولید می‌کنند و همچنین وظیفه بازسازی خود را برعهده دارند تا کل روند تولید خون به خوبی کار کند.

مانند هر سیستم پیچیده دیگری، سلول‌های بنیادی خونساز با افزایش سن، عملکرد خود را از دست می‌دهند و در این فرآیند، خطر ابتلا به بیماری‌های جدی از جمله سرطان خون را افزایش می‌دهند. ما می دانیم که خطر ابتلا به بیماری های مرتبط با افزایش سن در افراد مختلف متفاوت است. با این حال، با کمال تعجب، در مورد اینکه آیا سلول های بنیادی خونساز بین افراد، متفاوت پیر می شوند یا خیر، اطلاعات کمی وجود دارد.

بر همین اساس، پروفسور جنیفر تروبریج، استاد آزمایشگاه جکسون، گفت: "اگر اتاقی پر از افراد 50 ساله بگیرید، برخی کاملاً موهای خاکستری رنگ دارند، برخی دیگر جوگندمی خواهند بود و برخی دیگر اصلا موهای خاکستری نخواهند داشت. منطقاً، شما انتظار دارید که همین نوع تنوع را در عملکرد سلول‌های بنیادی خونساز مشاهده کنید - اما تاکنون هیچ‌کس مستقیماً این موضوع را مطالعه نکرده است."

این عدم بررسی، دلیل خوبی دارد: از آنجایی که این سلول‌های بنیادی خونساز بسیار نادر هستند، محققان معمولاً همه این سلول‌های بنیادی را با هم ترکیب می‌کنند و آنها را به طور کلی مطالعه می‌کنند. در مقاله ای که در ژورنال Blood منتشر شد، تروبریج و همکارانش سلول‌های بنیادی خونساز را در سطح تک سلولی در 9 موش میانسال که از نظر ژنتیکی یکسان بودند، مورد مطالعه قرار دادند و اولین بار به تغییرات ظریف در ریزمحیط مغز استخوان که باعث پیری سلول‌های بنیادی خونساز در هر موش شد، نگاهی دقیق داشتند.

براساس این گزارش، تروبریج و تیم دریافتند که علیرغم همسن بودن موش‌ها، سلول‌های بنیادی خونساز در مغز استخوان این موش‌ها به طور متفاوتی پیر می‌شوند. اما این همه ماجرا نیست. این تیم توانست عملکرد سلول های بنیادی خون ساز را بر اساس فعالیت دو فاکتور رشدی که در انسان نیز وجود دارد، پیش بینی کند.

دو فاکتور رشد - Kitl و Igf1 - توسط سلول‌های استرومایی مزانشیمی (MSC) تولید می‌شوند که سلول‌های بنیادی را در ریزمحیط مغز استخوان احاطه کرده‌اند. با پروفایل کردن رونوشت RNA سلول‌های MSC در موش های منفرد، تروبریج دریافت که کاهش این فاکتورهای رشد با برنامه های مولکولی مرتبط با سن در سلول های بنیادی خونساز ارتباط دارد.

تروبریج گفت: «میزان فاکتورهای رشدی که تولید می‌شوند مستقیماً با کاهش عملکرد سلول‌های بنیادی، مرتبط است و ما تغییرات قابل توجهی در سلول‌های بنیادی خونساز نسبت به سایر سلول‌های مغز استخوان پیدا کردیم. این واقعاً تصویری از روند پیری، در سطح سلولی است.»

در ادامه تروبریج توضیح داد که در انسان‌ها، که از نظر ژنتیکی متنوع هستند و سبک‌های زندگی متفاوتی دارند، تغییرات در فرآیند پیری سلول‌های بنیادی خونساز احتمالاً حتی بیشتر از مدل‌های حیوانی با دقت کنترل‌شده است. در حالی که مطالعه فعلی بررسی نکرد که آیا پیری سلولی سلول‌های بنیادی مستقیماً منجر به پیامدهای نامطلوب سلامتی می‌شود، احتمالاً چنین تغییراتی در طیف گسترده‌ای از مسائل سلامت هم برای موش و هم برای انسان نقش دارد.

لینک اصلی خبر:

https://medicalxpress.com/news/2024-06-growth-factors-linked-stem-cell.html