پزشکی بازساختی و سلول‌های بنیادی

بر اساس یک مطالعه منتشر شده در مجله علوم اعصاب، محققان موسسه علوم اعصاب دانشگاه بارسلونا (UBNeuro) یک استراتژی بالقوه درمانی برای درمان آلزایمر را شناسایی کرده‌اند. در یک مدل بیماری در موش، سلول‌های آستروسایت مغز پروتئین‌هایی را آزاد می‌کنند که باعث زنده ماندن نورون‌ها می‌شود.

بیماری آلزایمر شایع‌ترین شکل زوال عقل است. تحلیل نورون‌ها در بیماران مبتلا، موجب آسیب در حافظه و دیگر مهارت‌های شناختی می‌شود، گاهی اوقات نیز همراه با علائم مانند نوسان خلقی (تغییر ناگهانی و غیر قابل قبول در خلق و خوی) و تغییر شخصیت. یکی از امیدوارکننده‌ترین روش‌های مبارزه با آلزایمر، استفاده از فاکتورهای نوروتروفیک است؛ خانواده‌ای از پروتئین‌ها که باعث بقای سلول‌های عصبی مانند فاکتور نوروتروفیک مشتق‌شده از مغز (BDNF) می‌شوند.

در این مطالعه، محققان BDNFهای تولید شده توسط آستروسایت‌ها، یک نوع سلول گلیای ستاره‌ای در مغز و نخاع را مطالعه کردند. آستروسایت‌ها تحت تاثیر یکی از فرآیندهای التهاب عصبی از آلزایمر هستند، که در آن پروتئین آستروسیتیک فیبریل گلایلی (GFAP) و ژن کدکننده آن بیشتر تغییر یافته‌اند. محققان آزمایشگاهی با موش های آلزایمر القاء شده ژنتیکی که پروتئین BDNF را بسته به سطح GFAP تولید می‌کنند، طراحی کرده‌اند.

اگر چه استفاده از این درمان در انسان هنوز در دسترس نیست و در آینده رخ خواهد بود، محققان به استفاده از آستروسایت‌های بدست آمده از سلول‌های بنیادی پرتوان القایی به عنوان یک استراتژی درمانی امیدوارکننده اشاره کردند. یکی از محققین می‌گوید: "این امکان وجود دارد که سلول‌های بنیادی پرتوان القایی را از پوست بیماران استخراج کرده و سپس مسیر آنها را به صورت ژنتیکی در in vitro برای بیان BDNF تحت پروموتر GFAP تغییر دهیم. آخرین مرحله این است که آنها را به مناطق مغزی که بیشترین تغییر و تحلیل را در مغز بیماران داشته، هدایت کرده تا بقا و عملکرد مناسب نورون‌های موجود افزایش یابد."

Reference:DOI: 10.1523/JNEUROSCI.2121-18.2019, http://www.jneurosci.org/content/39/13/2441