پزشکی بازساختی و سلول‌های بنیادی

امروزه، پیوند جزایر پانکراسی یکی از گزینه های موثر برای بیمارانی است که به دیابت نوع یک مبتلا هستند. جزایر از پانکراس اهدا کننده برداشته می شوند، جداسازی می شوند و به کبد بیمار پیوند می شوند. این رویکرد بسیار کنترل شده است و حدود 15 بیمار سالانه در سوئیس متحمل این پیوند می شوند. از آن جایی که بسیاری از سلول ها بعد از پیوند می میرند گاهی نیاز به پیوند جزایر مشتق از چندین اهدا کننده برای یک فرد است.

 به منظور بهبود موفقیت پیوند جزایر پانکراسی و بقای سلول های پیوند شده، محققین به دنبال یافتن راهی برای افزایش مقاومت سلول های پیوندی بودند. به این منظور آن ها به این ایده رسیدند که سلول های اپی تلیالی آمنیوتیک که از دیواره غشای داخلی جفت گرفته می شود را به سلول های پانکراسی اضافه کنند. این سلول ها بسیار شبیه به سلول های بنیادی هستند. استفاده از این سلول ها موجب افزایش و پیشبرد عملکرد سلول های پانکراسی در تولید هورمون های پانکراسی با توجه به نوسانات سطح قند خون شد. در شرایط آزمایشگاهی، اضافه کردن سلول های اپی تلیالی آمنیوتیک به کلاسترهای سلولی اجازه داد که اسفیرهای منظیمی را شکل دهند که حاکی از ارتباطات بین سلولی بهتر بود.

 در گام دوم و در شرایط درون تنی، محققین این سوپر جزایر لانگرهانسی را به موش دیابتی پیوند کردند و مشاهده کردند که این امر خیلی سریع موجب تولید انسولین شد. حتی با تعداد کمی از این کلاسترهای سلولی، سوپر جزایر پانکراسی به خوبی با محیط جدید سازش پیدا کردند و خیلی سریع رگزایی کردند که اجازه تهیه اکسیژن و مواد غذایی برای جزایر را می دهد و بقای آن ها را تضمین می کند. به نظر می رسد که سلول های اپی تلیالی آمنیوتیک دو نقش مهم را بازی می کنند: مشکل فقدان اکسیژن که دلیل مرگ بسیاری از سلول ها است را حل می کنند و سیستم ایمنی میزبان را تعدیل می کنند و مانع از رد پیوند می شوند.

Reference:https://www.nature.com/articles/s41467-019-12472-3