پزشکی بازساختی و سلول‌های بنیادی

دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا از سیستم ویرایش ژنی CRISPR-Cas9 برای ایجاد اولین سلول‌های بنیادی پرتوان (pluripotent stem cells) که عملاً از دید سیستم ایمنی مخفی هستند، استفاده کردند که به عنوان یک تکنیک بیولوژیکی شناخته شده و در مطالعات آزمایشگاهی، مانع از رد پیوند سلول‌های بنیادی می‌شود. از آنجا که این سلول‌های بنیادی «جهانی» می‌توانند به طور موثرتر از سلول‌های بنیادی Tailor-made برای هر بیمار ساخته شوند، وعده‌ی پزشکی بازساختی را یک گام به واقعیت نزدیک‌تر می‌کنند.

Tobias Deuse، نویسنده این مقاله گفت: "دانشمندان اغلب این پتانسیل درمانی سلول‌های بنیادی پرتوان را که می توانند به هر بافت بالغی تبدیل شوند را بیان می‌کنند، اما سیستم ایمنی مانع اصلی درمان‌های ایمن و موثر سلول‌های بنیادی است."

سیستم ایمنی بدن بی رحم است؛ برنامه‌ریزی شده‌است تا هرچیزی را که بیگانه باشد، ریشه‌کن کند. اما این بدان معنی است که اندام‌ها، بافت‌ها یا سلول‌های پیوند شده، به عنوان حمله خطرناک خارجی دیده می‌شوند و موجب واکنش شدید سیستم ایمنی شده که منجر به رد پیوند می‌شود.

در حوزه پیوند سلول‌های بنیادی، دانشمندان تصور می‌کردند که مشکل رد شدن پیوند، توسط سلول‌های بنیادی پرتوان القایی (iPSCs) حل شده است. اگر سلول‌های حاصل از iPSCها به همان بیمار که سلول‌های اولیه را اهدا کرده‌است، پیوند شوند، بدن سلولهای پیوندی را خودی می‌بیند و حمله ایمنی انجام نمی‌گیرد. اما در عمل، استفاده بالینی از iPSCها سخت است. به دلایلی که هنوز شناخته نشده، سلول‌های بسیاری از بیماران با بازآرایی مقابله می‌کنند. علاوه بر این، تولید iPSCها برای هر بیمار که سلول‌درمانی برای او مناسب باشد، گران‌قیمت و وقت‌گیر است.

محققین از اینکه می‌توان این مشکلات را با تولید iPSCهای «جهانی» رفع کرد حیرت‌زده شدند. آنها در مقاله جدیدشان شرح می‌دهند که چگونه پس از تغییر فعالیت تنها سه ژن، iPSCها در پذیرش پیوند توانا شده بودند و سیستم ایمنی بدن قادر به جلوگیری از رد پیوند نشد.

Deuse افزود: تکنیک ما مشکل رد پیوند سلول‌های بنیادی و بافت‌های حاصل از سلول‌های بنیادی را حل می‌کند و نشان‌دهنده پیشرفت مهمی در زمینه سلول‌درمانی از طریق سلول‌های بنیادی است.

Reference:https://www.nature.com/articles/s41587-019-0016-3