پزشکی بازساختی و سلول‌های بنیادی

به گزارش روابط عمومی ستاد توسعه فناوری پزشکی بازساختی، دراین روش جدید ، محققان با جایگزینی همزمان سیستم خونی سالم به جای سلول‌های خونی معیوب  در بیماران لوسمی آن‌ها را درمان می کنند.

محققان پس از انجام مطالعات بسیار، رویکردی را ایجاد کرده‌اند که بطور همزمان سیستم خونی معیوب در فرد مبتلا به لوسمی حذف و سیستم خونی جدید و سالم حاصل از سلول‌های بنیادی خون فرد اهداکننده جایگزین آن ‌شود.

بر اساس این گزارش، نتایج امیدوارکننده‌ این پژوهش که در آزمایش‌های حیوانی و سلول‌های انسانی در آزمایشگاه به‌دست آمده است، در ژورنال Nature به چاپ رسیده است.

در موارد تهاجمی لوسمی، تنها شانس درمان جایگزینی سیستم خونی بیمار با یک سیستم سالم است. اگرچه پیوند سلول‌های بنیادی خون یک نوع درمان شناخته شده است، اما برای بیماران فرآیندی طاقت‌فرسا است.

این در حالی است که تاکنون پزشکان شیمی‌درمانی را برای حذف سلول‌های بنیادی خون فرد بیمار و همچنین بسیاری از سلول‌های خونی استفاده می کنند.

تنها در این صورت است که پزشکان، سلول‌های بنیادی را از یک اهداکننده مناسب به بیمار تزریق می‌کنند. این روش با عوارض جانبی و احتمالی همراه است.

براساس این گزارش، اما در روش جدید تیم تحت رهبری پروفسور لوکاس جکر از گروه زیست‌پزشکی دانشگاه بازل رویکرد متفاوتی را در پیش گرفته است.

این تیم توضیح می‌دهد که چگونه می‌توان تمام سلول‌های خونی را از یک فرد مبتلا به لوسمی به روشی هدفمند حذف کرد، در حالیکه یک سیستم خونی جدید در همان زمان در بدن بیمار ساخته می‌شود.

سیستم ایجاد شده توسط محققان در تیم جکر را می‌توان به عنوان یک کنسول میکس تصور کرد که در آن یک دی‌جی به تدریج سطح آهنگ اول را کاهش می‌دهد، در حالیکه صدای آهنگ دوم را بالا می‌برد تا اینکه آهنگ اول کاملا خاموش شده و تنها آهنگ دوم قابل شنیدن است.

فرآیند محو شدن سیستم خونی معیوب بدین شکل است: آنتی‌بادی‌های خاص جفت شده با یک داروی سمی، تمام سلول‌های خونی بدن بیمار را براساس ساختار سطحی (نشانگر) تشخیص می‌دهند. این نشانگر در همه انواع مختلف سلول‌های خونی (اعم از سالم و بیمار) مشترک است اما در سایر سلول‌های بدن ظاهر نمی‌شود.

برهمین اساس، کم‌کم، ترکیب آنتی‌بادی-دارو، تمام سلول‌های سیستم خونی بیمار را تشخیص داده و از بین می‌برد؛ در حالیکه این اتفاق می افتد، بیمار پیوند سلول‌های خونی جدید و سالم را از یک اهداکننده مناسب دریافت می‌کند.

در این روش، برای جلوگیری از حمله ترکیبات آنتی‌بادی-دارو به سلول‌های بنیادی خون جدید، یا سلول‌های خونی که تولید می‌کنند، محققان از تکنیک‌های مهندسی ژنتیک برای اصلاح سلول‌های بنیادی اهداکننده به شیوه‌ای هدفمند استفاده می‌کنند.

 به طور خاص، آن‌ها تغییر کوچکی در مولکول سطح ایجاد می‌کنند تا آنتی‌بادی‌ها سلول‌های خونی جدید را تشخیص ندهند. محققان از این اصلاح هدفمند سلول‌های بنیادی اهداکننده، به عنوان "سپر" یاد می‌کنند، زیرا مانند یک سپر محافظ در برابر درمان سرطان عمل می‌کند.

در ادامه این گزارش آمده است ، دو نویسنده اول این مطالعه، سیمون گاروده و دکتر رومینا ماتر-مارون، با یک تیم بین‌رشته‌ای متشکل از متخصصین بیوانفورماتیک‌، بیوشیمی‌دانان، متخصصان مهندسی ژنتیک، و پزشکان دانشگاهی و صنعتی کار کردند تا مناسب‌ترین ساختار هدف – و بهترین اصلاح محافظتی برای فرآیند محو شدن – را از بین انبوه مولکول‌های سطحی روی سلول‌های خونی انتخاب کنند.

مولکول انتخاب شده، معروف به CD45، در آزمایشات روی موش و سلول‌های انسانی در آزمایشگاه بسیار امیدوارکننده بود.

جکر در این باره توضیح می‌دهد: «ما به یک مولکول سطحی نیاز داشتیم که در صورت امکان، با فرکانس تقریباً یکسانی روی همه سلول‌های خونی، از جمله سلول‌های سرطان خون ظاهر شود، اما این مولکول در سایر سلول‌های بدن وجود نداشته باشد».

CD45 روی سلول‌های بنیادی خون اهداکننده را می‌توان به گونه‌ای اصلاح کرد که این سلول‌ها از درمان سرطان محافظت شوند، اما عملکرد CD45 کاملا طبیعی باقی بماند.

رومینا ماتر-مارون می‌گوید: "رویکرد جدید می‌تواند راه را برای گزینه های درمانی جدید برای بیمارانی که وضعیت سلامت آن‌ها با شیمی‌درمانی سازگار نیست، هموار کند. اگرچه آزمایش‌ها و بهینه‌سازی بیشتری موردنیاز است، اما هدف این است که آزمایش‌های بالینی اولیه تنها در چند سال آینده آغاز شود."

همانطور که سیمون گاروده توضیح می‌دهد، "کنسول اختلاط دو سیستم‌ خونی نیز احتمالات بیشتری را فراهم می‌کند. ما نشان می‌دهیم که چگونه می‌توان از سلول‌هایی که برای یک حذف‌کننده سلول‌های خونی، «نامرئی» هستند، برای تعویض کل سیستم خون استفاده کرد."

او می‌گوید این موضوع گام مهمی به سوی یک سیستم خونی قابل تنظیم است که می‌تواند در صورت نیاز در وضعیت‌های دیگر مانند اصلاح یک نقص ژنتیکی جدی یا ایجاد مقاومت در برابر ویروس‌های خاص مانند HIV استفاده شود.

لینک اصلی خبر:

https://medicalxpress.com/news/2024-05-method-blood-cells-leukemia-patients.html