پزشکی بازساختی و سلول‌های بنیادی

تیمی از دانشمندان به سرپرستی دکتر کامل خلیلی از دانشکده پزشکی Lewis Katz در دانشگاه تمپل برای این کار نخست موش های آزمایشگاهی را طوری دستکاری ژنتیکی کردند که شباهت های خاصی با  انسان پیدا کنند و در ادامه بیش از سی درصد از موش های آلوده را کاملا از ویروس HIV پاک کردند. البته این نتیجه را نمی توان عالی قلمداد کرد اما دستیابی به آن را میتوان پیش قراولی برای پیشرفت های بیشتر در این زمینه دانست.

محققان دانشگاه تمپل واقع در کالیفرنیا با استفاده از سیستم ویرایش ژن موسوم به CRISPR توانستند بخش‌های بزرگی از DNA ویروس HIV را از ژنوم سلول‌های آلوده موجود در بدن موش، حذف کنند. این اولین بار است که ویروس عامل بیماری ایدز از ژنوم یک موجود زنده حذف می‌شود و به اعتقاد محققان نتایج این تحقیقات راهگشای توسعه روش‌های درمانی مؤثر برای مقابله با آلودگی HIV خواهد بود.

در روش‌های فعلی از شیوه موسوم به درمان ضد ویروسی استفاده می‌شود که تکثیر ویروس را متوقف می‌کند؛ اما ویروس را به طور کامل نابود نمی‌کند.

اکنون محققان با استفاده از سیستم ویرایش ژن موسوم به CRISPRدر کنار یک روش درمان دارویی موسوم به LASER ART توانستند بخش‌های بزرگی از DNA ویروس HIV را از سلول‌های آلوده به این ویروس پاک کنند. در این شیوه مولکول‌های داروهای ضد ویروس، درون نانوکریستال‌هایی قرار می‌گیرند و این نانوکریستال‌ها به سراغ بافت‌هایی می‌روند که ویروس HIV به صورت خفته درون آنها باقی‌مانده است، این نانوکریستال‌ها برای مدت زمانی طولانی درون بافت باقیمانده و به آرامی مولکول‌های دارو را رها می‌کنند. در این تحقیقات موش‌های آلوده به ویروس HIV ابتدا با استفاده از شیوه LASER ART درمان شده و سپس با استفاده از سیستم ویرایش ژن تحت درمان قرار گرفتند. این رویکرد موجب نابودی DNA ویروس HIV در حدود یک سوم از سلول‌های آلوده موش شد.

به گفته محققان با وجود اینکه ممکن است نتایج این آزمایشات روی انسان با آنچه روی حیوانات انجام می‌شود متفاوت باشد، اکنون مسیر روشنی پیش روی آن‌ها قرار گرفته است که امکان آزمایش یک روش درمانی جدید را روی نخستی‌سانان و احتمالاً آزمایشات بالینی روی انسان‌ها را مدت یک سال آینده فراهم خواهد کرد.

پیشتر تیم پروفسور خلیلی موفق شده بود که با استفاده از تکنیک CRISPR دی ان ای آلوده به HIV را از ژنوم های آلوده حذف کند اما آن روش نیز درست مانند ART نمی توانست به تنهایی ویروس را از بین ببرد. در این پژوهش تازه اما خلیلی از تجربیات Howard Gendelman استفاده کرد که در زمینه بیماری های عفونی تخصص دارد و در مرکز پزشکی دانشگاه نبراسکا تدریس می کند.

Reference:https://www.nature.com/articles/s41467-019-10366-y