پزشکی بازساختی و سلول‌های بنیادی

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل ستاد توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی سی و دومین جلسه کارگروه شرکت‌های دانش ‏بنیان ستاد با حضور دکتر حمیدیه دبیر ستاد و دکتر رجب زاده مدیر فناوری، تجاری‏‌سازی و بازار ستاد و با حضور بیش از 50 نفر از نمایندگان شرکت‎ های فعال در حوزه سلول ‏های بنیادی و پزشکی بازساختی در تاریخ 25  خرداد ماه 1399 در محل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برگزار گردید. در این جلسه به منظور دریافت حمایت های مادی و معنوی از ستاد، فناوران از شرکت های مختلف هشت طرح فناورانه ارائه کردند.

در ابتدا دکتر داوران از شرکت نانوفناور سوفار دارو به ارائه طرح با عنوان "تولید هیدروژل ها و پدهای پوستی بر مبنای سلولز باکتریال برای ترمیم پوست و درمان زخم های پوستی" پرداخت. هدف از انجام این پروژه تولید محصول نانوکامپوزیتی سلولز باکتریال به عنوان زخم­پوش است که در رده تجهیزات پزشکی با کلاس خطر D  یا III تقسیم بندی می شود. ساخت و بهینه سازی این محصول در مقیاس پایلوت انجام خواهد گرفت و پس از حصول نتایج قابل قبول در فاز توسعه، با رعایت دستورالعمل­های عملیات خوب آزمایشگاهی (GLP)، مطابق با الزامات سازمان قانون­گذار/رگولاتوری و استانداردهای مربوطه مطالعات بالینی برای اخذ مجوز تولید در حوزه تجهیزات پزشکی به اجرا خواهد آمد.

در ادامه خانم زارع از شرکت مواد دارویی اردیبهشت طرحی با عنوان "چسب موضعی پوست" ارائه کرد. در خصوص اهمیت این پروژه باید گفت که با وجود پیشرفت های متعدد، هنوز در مواردی صدمه به پوست در عمل های جراحی قابل پیشگیری نیست و در بسیاری از عمل های جراحی، زخم های قابل توجهی به جا می ماند. به خصوص در عمل های جراحی زیبایی، ترمیم سریع و بدون اسکار این زخم ها از لحاظ روانی بار مثبت قابل توجهی برای بیمار دارد. در ایالات متحده، مخارج مربوط به مدیریت و درمان زخم در بخش خصوصی و دولتی در یک سال بالغ بر 20 میلیارد دلار است. با توجه به نکات گفته شده، می توان برداشت کرد که مدیریت زخم در حال حاضر بسیار گران قیمت و البته با اثر گذاری بسیار محدود است.  قابل ذکر است که این نمونه از چسب ها دارای تولید کننده مشابه داخلی نمی باشند، همچنین با بررسی های انجام شده مشخص شد که این چسب های موضعی در بازار داخلی در دسترس نمی باشند. از مزایای این محصول میتوان به استفاده بدون درد، عدم نیاز به بخیه و رفع هرگونه نیاز به برداشتن آن اشاره نمود.

"پس از آن دکتر شاملو از شرکت بهین زیست آرامه به ارائه طرح "بررسی، ساخت و بهینه سازی زیست مواد مهندسی جهت تولید رگ‌ مصنوعی مورد استفاده در بیماری‌های قلبی ـ عروقی" پرداخت. از مهم­ترین زیرمجموعه‌های بیماری‌های قلبی-عروقی که منجر به مرگ می‌شود می‌توان به بیماری کرونری قلبی، سکته قلبی و سکته مغزی اشاره کرد. در بسیاری از بیماران برای درمان گرفتگی عروق کرونر پزشکان مجبور به پیوند رگ به ‌جای رگ اصلی هستند و اکثر این بیمار‌ان به دلیل بیماری هم­زمان یا جراحی‌های قبلی، رگ کافی برای پیوند زدن ندارند و پزشکان ناچار به استفاده از رگ‌های مصنوعی هستند. رگ‌‌های تجاری موجود در بازار با قطر کمتر از 6 میلی‌متر به‌سرعت دچار گرفتی می‌شوند و در اکثر مواقع به جان باختن بیمار ختم می‌شوند. ازین­رو نیاز جامعه­ی پزشکی به رگ‌های مصنوعی زیر 6 میلی‌متر که توانایی کار کردن در شرایط قلب را داشته باشند به‌شدت حس می‌شود.

به عنوان چهارمین طرح دکتر مهدویان طرح " توسعه و سفارشی‌سازی ماشین جداساز اجزای خونی و ست‌های مصرفی" را ارائه کرد. کاربرد گسترده محصولات خونی اعم از پلاسما و اجزای سلولی که اساساً به روش سانتریفوژ جداسازی می‌شوند؛ بنیه قوی علمی کشور در حوزه‌هایی همچون سلول‌های بنیادی و یا سرم های درمانی که امکان استفاده از اجزای خونی در امور درمانی را فراهم می‌سازد؛ وابستگی شدید این فرایندهای درمانی به تجهیزاتی چون ماشین جداساز؛ توسعه روش‌های درمانی بر اساس فرایند پلاسمافرزیس، صرفه‌جویی قابل‌توجه اقتصادی در امور درمانی در صورت دستیابی به تجهیزات بومی در این زمینه، از مهمترین اهداف این پروژه به شمار می رود.

پس از آن خانم دکتر کارگر از شرکت هیواپارس دارو سه طرح در زمینه " تولید نیمه‌ صنعتی ماده موثره دارویی مایکوفنولات موفتیل و پوساکونازول و فوسکارنت جهت درمان بیماران دریافت کننده پیوند سلول های بنیادی خون ساز و بیماران دارای ضعف سیستم ایمنی" را ارائه کرد. میکوفنولات موفتیل (سل سپت) و فوسکارنت برای جلوگيری از رد پيوند قلب، كليه و كبد (GVHD) همراه با سيكلوسپورين و كورتيكوستروئيدها و درمان عفونت هایی همچون  CMV به كار می رود. همچنین فوسکارنت در بیماران مبتلا به HIV مانع از آن می‌شود که ویروس‌ها نسخه‌هایی از خود تولید کنند. پوساکونازول با نام‌ های تجاری «پوسانول» و «نوکسافیل»، یک داروی ضد قارچ نوین است. این دارو از داروهای ضد قارچ نسل دوم هستند. جهت پیشگیری از عفونت های قارچی در بیماران مبتلا به ضعف سیستم ایمنی (مانند پیوند سلول های بنیادی خون ساز یا بیماران مبتلا به سرطان خون و مانند آنها) بکار می رود.

به عنوان آخرین طرح مهندس اشجعی از شرکت پایا پژوهش به ارائه طرح " طراحی و ساخت مجموعه تجهیزات مینیاتوری پروتکلPCR" پرداخت. با توجه به ارز بری بالای محصول طرح دارای ارزش افزوده، صرفه جویی ارزی و توجیه اقتصادی می باشد و حتی صادرات محصول توجیه پذیر است. همچنین طرح مزبور باعث ایجاد شغل به صورت مستقیم و غیر مستقیم خواهد شد.

در پایان دکتر شریفی زارچی از شرکت پردیس ژن فناوری خلاصه از وضعیت پیشرفت پروژه ملی گسترش تعداد داوطلبین شبکه ملی اهداکنندگان سلول‎های بنیادی خونساز ایران به تعداد 10.000 نمونه به صورت HLA و به روش فراسریع ـ فرادقیق (High-throughput-High resolution)" به روش NGS ارائه کرد.

همچنین لازم به ذکر است پس از ارائه هریک از طرح ها، برخی از حاضرین و به­خصوص سرمایه گذاران و نمایندگان شتابدهنده های حاضر در جلسه به ارائه نقطه نظرات خود در خصوص موارد مطرح شده پرداختند.